GARAGARDOA EKOIZTEN

Garagardoaren ekoizpen prozesua garagardo enpresa bakoitzaren baitan dago, enpresa batetik bestera desberdintasun batzuk izanik.Hala ere, nahiz eta desberdintasunak egon, garagardotegi guztietan eskema bera jarraitzen da.

Hurrengo lerroetan 2 garagardo ekoizpen prozesu aurkezten dira, garagardo naturala ekoizteko jarraitzen dena eta garagardo industrialak ekoizteko jarraitzen dena. Argazkian ikusi daitekeen bezala, hartzidura eta heltze prozesurarte, bietan etapa berdinak jarraitzen dira, hemendik aurrera ordea, garagardo naturalaren kasuan, botilatzea edo upelatzea bakarrik ematen da (B ibilbidea).

Garagardo industrialaren kasuan, garagardoa iragazi egiten da, CO2-a gehitzen zaio eta botilatu ondoren pasteurizatu egiten da (A ibilbidea). 

Garagardoaren ekoizpen prozesua

Prozesuan hortaz, hurrengo pausoak jarraitzen dira:

   
0.- EHOKETA: Malta txiki- txiki egiten da errota baten laguntzaz.

  1.- BERATZEA: Malta urarekin nahasten da. Maltak duen almidoia disolbatu eta hidrolizatu ahal izateko, hau da, azukrea uretan disolbatu eta legamiak erabil ditzakeen molekuletan banatzeko, tenperatura jakin batzuetan mantentzen da nahasketa (50 ºC, 60 ºC eta 70 ºC inguru, garagardo mota eta maltaren arabera).

  2.- IRAGAZPENA: Maltaren azala eta zati solidoak banantzen dira, muztioa lortuz.

  3.- EGOSKETA: Muztioa 100 ºC inguru mantentzen da 60-100 minutu inguru (enpresa eta garagardoaren arabera). Lupulua ere momento honetan gehitzen da.

  4.- TRUB-AREN BANANTZEA: Garagardoa ontzi batean tangentzialki sartzen da eta indar zentrifugoa eta grabitatearen indarrari esker muztioan dauden zati solido txikiak (proteina koagulatuak...) ontziaren behekaldean biltzen dira. Muztio gardenagoa lortzen da horrela.

  5.- HOZKETA: Muztioa 100 ºC-tatik 10ºC ingururarte hozten da hartzidura eman dadin.

  6 eta 7.- HARTZIDURA ETA HELTZEA: Argazkian ikusten den bezala bi aukera daude hartzidura eta heltzea eman daitezen: Ontzi bakarrean (Hartzidura eta heltzea ontzi zilindrokoniko bakarrean ematen da eta bi ontzitan (hartzidura ontzi batean eta heltzea beste batean ematen da). Hartziduran, legamia muztiora gehitzen da eta azukreak alkohol eta CO2-an bihurtzen ditu, beste azpiproduktu batzuk sortuz ere.

  A Ibilbidea (Garagardo industriala)          B Ibilbidea (Garagardo naturala)

   8.- IRAGAZPENA                               8.- BOTILATZE ETA UPELATZEA

   9.- CO2 GEHIKETA

   10.- GORDEKETA

   11.- BOTILATZE ETA UPELATZEA

   12.- PASTEURIZAZIOA: Produktua egonkortzeko ematen den tratamentu termikoa.

Hurrengo ataletan, prozesuko etapa bakoitzaren nondik norakoetan gehiago sakonduko da.

NI ARTISAU GARAGARDO EKOIZLE BAT NAIZ! (I AM A CRAFT BREWER!)

Beno, gaurkoan estatu batuetan artisau garagardo ekoizle desberdinen artean egin duten bideo bat dakarkizuet, nahiz eta ingelesez izan, blog honetan toki bat eduki behar duela pentsatzen dut.

Bideo honetan, garagardo ekoizle txikiek, eskeintzen dituzten produktuen aldeko mezu bat bidaltzen dute, garagardo enpresa handiengandik bereizten dituzten baloreak eta ideiak zein diren azpimarratuz.

Azken finean, gizartearen edo kontsumitzaileen baitan dago artisau garagardo ekoizle txikien izatea, eta bideo honetan hori gogorarazten da.

Ea gustoko duzuen!

GARAGARDOA OTORDUETAN (I): Garagardoa eta haragia

Garagardoa oso edari egokia izan daiteke haragiarekin batera edateko, baina egokitasun hau ez da unibertsala. Hau da, ez haragi mota guztiak eta ezta hauek prestatzeko modu guztiak dira aproposak garagardoarekin batera kontsumitzeko.

Normalean, garagardo suabeek aukera gehiago ematen dituzte arlo honetan.

Haragi batekin batera edan behar den garagardoa aukeratzeko bi gauza hartuko ditugu kontutan gehienbat:

       -  Bera prestatzeko erabilitako bizigarri edo espeziak
       -  Haragiarekin batera egiten dugun saltsaren osagaiak

Mmmm...

Hurrengo ataletan, garagardoa eta haragia arloan, garagardoa eta honako haragiei buruz hitz egingo da:

       -  Txerri haragia
       -  Behi haragia
       -  Hestebeteak
       -  Oilaskoa
       -  Arkumea
       -  Haragi gisatua

Hurrengo atalaren aurrerapen moduan: txerri haragi koipetsu batekin edateko garagardo egokiena, garagardo suabe eta argi bat izango litzateke, Pilsen estiloko bat adibidez.

GARAGARDO FESTA: BEASAIN 2011

Gaurkoan garagardo festa baten berri eman nahi dut. Beasainen, garagardo festa bat antolatzen du ia urtero BKL-k, eta nahiz eta iaz halakorik ez antolatu, aurten ere animatu egin dira eta gaurtik iganderarte garagardo desberdin ugari probatzeko aukera izango da.

Aurten  gainera, Nazioen Mundua ekimeneko partaideekin batera antolatuko du BKL-k festa hau.

Beste edizio bateko beasaingo "Garagardo Festa"-ko une bat.

 

Guztira 30 garagardo desberdin eskeiniko dira.Erresuma Batua, Alemania, Belgika, Herbehereak eta Txekiako garagardoa ekarriko dute festara. Alkoholik gabeko garagardoa eta alkohol tasa baxukoa ere egongo dira.

Jateko aukera ere izango da.

Tokia: Beasaingo plaza azpian

Ordutegia: 18:00 - 00:00 (Osteguna eta Igandean)
                    18:00 - 01:00 (Ostirala eta larunbatean)

Ea gerturatzeko aukerarik duzuen!

HISTORIA ( II ): K.A. 1700 urtea

K.A. 1700 urtean, Babilonian inperioa birsortu zen eta bertan, Hammurabiren (Babilonia inperioko erregea) kodigoan , garagardoaren salerosketaren inguruko lehen arautzeak aipatzen dira.

Hammurabiren kodigoa

108, 109 eta 110. artikuluetan, ekoizpenari buruz hitz egiten da: " Azken uztako aleak eta ur garbia erabili behar dira"; zigorrei buruz ere hitz egiten zen: " garagardo ekoizpena murrizten dutenei erabilitako garagar kopuruaren arabera".

SAILKAPENA: PILSEN GARAGARDOA (I)

Garagardo mota hau Pilsen (Bohemia) hirian XIX. mendea baino lehenago ezagutzen zen.

Merkaturatu zen lehenengo Pilsen garagardoa Praga-ko "U Primasu"  garagardotegian ekoiztu zen 1840. urtean.

1841. urtean, alemanian ekoizturiko garagardoen % 10-a, oineko hartziduraz ekoizten ziren. 1850. urtean Europa osoan zehar edatzen da.

Hartzidura mota: Oineko hartzidura

Jatorrizko dentsitatea: 11,3 -12,2

Malta: Pilsen malta % handiena, beste malta mota batzuk ehuneko txikian erabili ahal izanik.

Kolorea: 4,5 - 10 EBC

Alkohol edukia: % 5 inguruan.

Garagardo argiak izan ohi dira eta oso lehorrak ere. Erabiltzen den lupuluak oso garrantzi handia du, berak ematen dizkion garratztasuna eta usain bereizgarriak direla eta.

Gaur egun mundu osoan zehar gehien edaten den garagardo mota dugu.

Bi azpi-talde bereiz ditzakegu:

  - Bohemian Pilsner (edo Txekiar estiloko Pilsner-a. Adibid: Pilsner Urquell... )

  - Alemaniar erako Pilsner-ak.

Bi azpitaldeen arteko bereizgarritasunak zein diren hurrengo batean ikusiko ditugu.

Edateko edalontzi egokia Pilsen edalontzi bat izango litzateke.

GARAGARDOAREKIN SUKALDEAN: Perretxikoak garagardo erara

Garagardoak ez du edari bezala bakarrik balio, janari desberdinei beste zapore bat emateko ere erabili ohi da. Hemen azaltzen dizkizuedan pausoak, perretxikoak garagardo erara egiteko errezeta batetakoak dira:

Prestatzeko denbora: 30 minutu

Zailtasuna: Erreza

Osagaiak:
                        - Tipula 1
                        - 2 baratxuri
                        - Gatza eta piperbeltza
                        - Oliba olioa
                        - 200 gr. perretxiko
                        - 33 cl. garagardo (Calvin's Pils adibidez)

Prestaketa:

Olioa, baratxuria eta tipularekin frijitu ("sofrito") bat egin. Gatza eta piperbeltza gehitu, norberak nahi adiña.

Ondoren, zati txikitan egindako perretxikoak gehituko ditugu, noizbehinka nahastuz. 5 minutu inguru igaro ondoren garagardoa (33cl.) gehituko dugu.

Perretxikoak

Egosten utziko dugu hau 15 minutuz, sua ez oso altu jarrita.
Errezeta hau oso egokia da erregositako haragi batekin batera jateko.

On ein!


Hurrengo errezeta:
Txahalki albondigak Franziskaner dunkel garagardo erara

MALTEATZE PROZESUA: Garagarretik maltara.

Gaurkoan, malteatze prozesuaren etapa desberdinak zein diren ikusiko dugu. Malta osagaia azaldu genuenean egin genuen iada malteatzeari buruzko sarreratxo bat.

Malteatzearen helburua, garagarrean ez dauden entzima batzuk sortzea da, eta horretarako 3 etapa jarraitzen dira:

  1.- Beratzea

  2.- Erneketa

  3.- Txigorketa

Beheko diagraman ikus daitezke etapa desberdinak:

Malteatze prozesuaren etapa desberdinak

  1.- Beratzea: Etapa honen helbura garagarrak (edo malteatu behar den edozein zereal) barneko ur kantitatea   handitzea da, horretarako ura gehitzen da eta baita airea ere. Horretaz gain, sortzen den karbonikoa kanporatzen da. Prozesu honek 2 egun irauten ditu eta haziak %42-ko hezetasuna lortzen du.

  2.- Erneketa:  4-5 egun irauten ditu prozesu honek eta oxigenoa eta hezetasuna oso ondo kontrolatzen dira prozesu. Haziak, ernetzeko tenperatura eta ur kantitate egokiak dituenez, bere energia erreserbak erabiltzen hasten da almidoia pixkanaka hidrolizatzen hasiz eta enzimak aktibatuz. Harnasketa dela eta, CO2-a sortzen da, kanporatua izan behar duena. Argazkian ikusten den helize beltzak, masa osoa mugitzen du aireazioa errazteko.

3.- Txigorketa: Aire bero bat (hezetasun erlatibo gutxikoa) pasatzen da masa guztiaren azpitik, haziak lehortuz eta produktu egonkorrago bat eginez. Txigorketaren intentsitatearen arabera, maltak kolore eta zapore mota bat edukiko dut.

4.- Gordeketa: Malta gutxienez 4 aste egon beharko da siloetan bere kalitatea bermatzeko.




Garagardo ekoizpen prozesua hurrengo loturan ikusgai:
Garagardoa ekoizten

GARAGARDO KONTSUMOA HERRIALDEKA

Beno, joan den astean agindu bezala, hor doakizue munduko garagardo kontsumoaren taula. Datuak orain dela 4 urtekoak dira, ez baitut berriagorik esku artean. Argazkian klikatuta taula handiagotuta ikus dezakezue:

Taulan ikusi daitekeen bezala, Txekiar Errepublikako biztaleria da pertsonako garagardo gehien edaten den herrialdea, 160 l/pertsona eta urteko izanik kontsumoa.

Garagardo kontsumoa munduan 2007.

Bigarren eta hirugarren postuan Groenlandia eta Irlanda ditugu, 128 l eta 127 l/pertsonako eta urteko kontsumoarekin.

HISTORIA ( I ): K.A. 3000 urtea

Sumeriarren zibilizazioan aurkitu zen zerealez beratutako edari bati buruzko lehenengo idatzia, SIKARU da edari honen izena.

Sumeria K.a. 3200 urtea: Garagardoaren lehengaiak biltzen dituen taula

K.a. 2750. urtean lokatzezko 12 tauletan idatzitako "Gilmash-en epopeia"-an honako hau esaten zen: "Ogia jan, eta bizi nahi baduzu, Sikaru edaria edan, lurralde honetan normala den bezala".
 

Egipton ere, mediku egipziarren papiroetan, 17 garagardo mota baino gehiagori egiten zaio erreferentzia.

Orain dela bi urte, munduko garagardo garestiena ekoiztu zuten ingalaterran (6000 euro botilako!!), egiptoarren jeroglifiko batzuetan aurkituriko errezeta batean oinarrituz. Garagardo honi, Tutankamon izena jarri zioten.

Hurrengo atala: HISTORIA ( II ): K.A. 1700 urtea

SAILKAPENA:GARIZKO GARAGARDO ALEMANIARRAK I

Joan den astean garagardoen sailkapen orokor bat egin ondoren, garagardo talde mota bakoitzaren berezitasunetan sakontzen hasiko gara, gaurkoan, garizko garagardo alemaniarrei buruz hitz eginez.

Sailkapena: Gaurkoan, Garizko alemaniarrak

Garagardo mota honetan, legami zepa bakarra erabiltzen da, berezko hartziduraz (Lambic, Gueze...) eta hartzidura laktikoz (Berliner Weisse)  ekoizturiko garizko garagardoetaz bereiziz.

Hartzidura mota: Azaleko hartzidura.

Jatorrizko dentsitatea: >11 º Plato *

Malta:  Gutxienez %50-ak gari malta izan behar du.


Kolorea: 8-14  EBC
                25 - 60 EBC

Schneider Weisse

Garagardo bat garizko bezala izendatzeko, azukre iturri bezala erabiltzen den lehengaien %50-ak garia izan behar du derrigorrez.

Belgikako garizko garagardoak eta alemaniakoak bereizten dituen gauza garrantzitsuena, lehenengoek malteatu ez den garia erabiltzen dutela da, eta bigarrengoek malteatutakoa erabiltzen dutela.

Hartzidura 20-24 ºC artean ematen da.

Garagardo honen usain bereizgarriak "iltze" eta "platano" usainak izan ohi dira.

Garagardo mota hau normalean oso karbonatatua izaten da (6-10 gr/l CO2), oso errefreskagarria egiten duena.








º Plato: 100 gr-ko zenbat gr. extraktu dituen adierazten du.

Jatorrizko dentsitatea: Hartzidura hasieran muztioak duen dentsitatea adierazten du.

GARAGARDO EKOIZPENA HERRIALDEKA

Hurrengo taulan, garagardo ekoizle handienen zerrenda herrialdeka ikus dezakegu. Bertan 25 herrialde agertzen dira, 2006. urtean garagardo gehien ekoiztu zuten herrialdeak izanik.

Garagardo ekoizpena herrialdeka, 2006.

Taula honetan ez da herrialde bakoitzaren pertsonako kontsumoa azaltzen, ekoizpen totala da agertzen dena. Pertsonako kontsumoaren ranking-a hurrengo astean ikusi ahal izango da.

GARAGARDOA ETA OSASUNA

Garagardoa edari alkoholiko bat dela jakina da, eta kontsumitzean modu arduratsu batean egin behar da. Hala ere, nahiz eta edari alkoholiko bat izan, ezin da beste edari batzuekin (ardoa, patxarana, sagardoa, ron-a...) konparatu, garagardoaren alkohol edukia hauena baino askoz txikiagoa baita, normalean % 5-eko alkohol bolumena izanik.

Agian ez da hain ezaguna, baina garagardoa elikadura osasuntsuaren piramidean dagoen elikagai bat da. Egunean edalontzi 1-2, eta ahal bada janariaz lagundua, edanez gero, osasunean onurak izan ditzake. Gizonen kasuan 2 edalontzi gehienez eta emakumeen kasuan edalontzi bat gehienez gomendatuz.

Hori bai, medikamenturik hartzen ari bazara, haurdun bazaude edo gidatzeko asmoa izanezkero, ezingo litzateke alkoholik kontsumitu. Gainera, gehiegizko kontsumo bat kaltegarri izan daiteke osasunarentzat.

Elikadura osasuntsuaren piramidea

Jarraian, garagardoak dituen nutrizio onurak azaltzen dira:

Eduki kaloriko baxua: Garagardo baten kaloria edukia esne erdigaingabetu baten berdina da. Gainera, potasio eta sodio eduki altua dela eta, diuretikoa da, organismoa garbitzen lagunduz.

Konposatu proteikoak: Garagardoak 30 mineral baino gehiago ditu, hauen gehiengoak garagar malteatuan jatorria izanik.

Bitaminak: B taldeko bitamina garrantzitsu guztiak ditu, A, D eta E bitaminak edukitzeaz gain.

Gas karbonikoa: Garagardoak gas karbonikoa du, 0,5 gr. 100 gramoko gutxi gora behera. Garagardo naturaletan eduki hau zertxobait baxuagoa da. Gas karboniko honek digestioan laguntzen du.

Polifenolak: Garagardoak polifenolak ditu, zirkulazioko gaixotasunetan onuragarri direnak.

Garagardoaren onurak modu ezin hobean aprobetxatu ahal izateko, kontsumo arduratsu bat ezinbestekoa da. 

Gehiegizko kontsumoak edo kontsumo ez arduratsu batek ondorio oso larriak ekar ditzake osasunarentzat, gorputzeko organu eta sistema desberdinetan negatiboki eragina izanik epe luze eta laburrean. Minbizi desberdinen sorreran eragina izan dezake adibidez.

HISTORIA ( 0 )

Garagardoaren historiari buruz orain arte jakin dena oinarri bezala hartuz, edari hau gizakiaren lehen idatziak baino zaharragoa dela pentsatzen da.

Kultura desberdinek (Sumeria, Egipto, Babilonia, Inkak, etab.) beraien eguneroko elikaduraren zati egin zuten garagardoa, herri bakoitzak, bere inguruan zituen zereal desberdinen beratzearen bitartez: Afrikan sorgoa, Indian arroza, Ameriketan artoa eta mandioka, Europan garagarra, etab.

Egiptoarrak eta garagardoa

Gaurtik aurrera, garagardoaren historian murgilduko gara,astean behin  honi buruz lerro batzuk partekatuz. Hasiera hasieratik gaurko egunera eman diren aldaketak ezagutuz.

Hurrengo testua: HISTORIA (I): K.A. 3000 URTEA

GARAGARDO SAILKAPENA( II ): Oineko hartziduraz ekoizturiko garagardoak

Garagardo mota hauetan hartzidura 7-15 ºC bitartean ematen da. Azaleko hartziduraz ekoizturiko garagardoen aldean, hartzidura tenperatura bajuagoetan ematen denez, denbora gehiago behar dute prozesu hau amaitzeko.

Hartzidura ondoren, garagardo mota hauek asteak egoten dira heltze deposituetan, 0-5 ºC arteko tenperaturetan (garagardo fabrikaren arabera).

Garagardo hauek normalean 5- 10 ºC artean edatea gomendatzen da.

Argazkian ikus daitezke azpitalde desberdinak.

Oineko hartziduraz ekoizturiko gargardoen sailkapena

Hemendik aurrera, astean behin, iada  garagardoen sailkapena modu orokor batean ikusi dugunez,azpitalde bakoitza aztertzen joango gara gutxinaka, beraren bereizgarritasunak zein diren azalduz.

Pilsen, export, garagardo beltzak, bock... dira hartzidura mota honekin ekoizturiko garagardo batzu.

GARAGARDO SAILKAPENA( I ): Azaleko hartziduraz ekoizturiko garagardoak

Garagardo desberdinen sailkapena modu desberdiñetan egin daiteke. Hemen aurkezten den sailkapena hartzidura mota kontuan hartuta garatutakoa da.

Hartzidura motaren arabera, bi talde bereiz ditzakegu:

      (I) Azaleko hartziduraz ekoizturiko garagardoak
      (II) Oineko hartziduraz ekoizturikoak

Talde hauen barnean, azpitaldeak aurki ditzakegu, ekoizturiko lurraldearen, erabilitako lehengaien eta ekoizpen prozesu motaren arabera.

Argazkian agertzen den sailkapena azaleko hartziduraz ekoizturiko garagardoena da. Bihar oineko hartziduraz ekoizturikoei buruz hitz egingo dugu.

Azaleko hartziduraz ekoizturiko garagardoak, munduan ekoizten ziren lehen garagardo mota ziren.

Hartzidura 15-25 ºC bitartean ematen da, eta hartzidura tenperatura altu hauek direla eta, garagardo hauek usain bereziak izan ohi dituzte, fruitu antzeko usainak askotan.

Gargardo mota hauek, oineko hartziduraz ekoizturikoak baino tenperatura altuagoetan edaten dira 8- 15 ºC, oso hotzak edan ezkero ez baitira usain bereizgarri hauek nabaritzen.

GARAGARDO NATURALA

Bihar eta etzi garagardo mota desberdinen sailkapenari buruz hitz egingo dugunez, gaurkoan garagardo natural edo artisau bat ezagutzen ditugun garagardo komertzialetaz zertan bereizten den ikusiko dugu, prozesuko desberdintasun garrantzitsuenak zein diren azalduz.

Garagardo natural bat ekoiztean ez da gehigarririk erabiltzen,  ezta beratze prozesuko uraren pH zuzenketarik egin ere.

Hartzidura eta heltze prozesua emateko, 4 aste behar izaten dira gutxienez garagardo naturalaren kasuan. Garagardo industrialak ordea, hartzidura ematen den tenperatura altuagoa dela eta, 2 aste behar izaten ditu.
 
Botilatu aurretik gainera, ez da garagardoa iragazten, eta horretaz gain, garagardoak ez du inolako tratamendu termikorik jasaten (beste garagardoek normalean pasteurizazio bat jasaten dute). Hau horrela izanik, garagardo natural batean legamiak garagardoan jarraitzen du, egun ezagutzen ditugun garagardoetan gertatzen ez dena. Honela, garagardo naturala produktu "bizi" bat dela esan dezakegu, legamiak nolabaiteko jarduera bat izanik.

Garagardo naturalek ez dute hainbeste anhidrido karboniko (botilan bigarren hartzidura bat ematen ez denean), ez bait zaie anhidrido karbonikorik gehitzen, duten karbonikoa, hartziduraren bitartez modu naturalean sortutakoa da. Botilan bigarren hartzidura bat eman ezkero (azukrea edo muztioa gehituz), anhidrido karboniko kopuru hau handiagoa izango da.

Garagardo natural bati egonkortzeko prozesu termikorik ematen ez zaionez, oso garrantzitsua da hau gordetzen dugun tenperatura. Garagardo natural bat 18ºC-ko tenperatura baino hotzagoa den toki batean gordetzea gomendatzen da, beraren propietateak ahal den hoberen mantentzearren.

Garagardo natural beltza

*Pasteurizazio: Elikagai bat denboran zehar iraunkorrago egiteko ematen den prozesu termiko bat da, produktuari tenperatura altuak denbora laburrean aplikatuz.